ΕΞΑΣ

Ο Εξάς (Λατινικά: Sextans, συντομογραφία: Sex) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1690, στο Firmamentum Sobiescianum του Εβέλιου, και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι αστερισμός που τέμνεται από τον ουράνιο ισημερινό, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του (περί τα 2/3) βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας. Συνορεύει με τους αστερισμούς Λέοντα, `Υδρα και Κρατήρα. Είναι ολόκληρος ορατός από την Ελλάδα. Ο Εβέλιος θέλησε ονομάζοντας έτσι τον αστερισμό να τιμήσει τον εξάντα, το αστρονομικό όργανο που χρησιμοποίησε σε αστρικές μετρήσεις στο Γκντανσκ από το 1658 ως το 1679. Η αρχική μορφή του αστερισμού αποτελείτο από τους 12 αστέρες μεταξύ του Λέοντα και της Ύδρας. Η αρχική ονομασία ήταν Sextans Uraniae, δηλαδή ο εξάντας της Ουρανίας, της μούσας της Αστρονομίας, και συντομεύθηκε σε Sextans κατά τον εικοστό αιώνα.
Μέσα στα όρια του Εξάντος, 9 μοίρες νοτιοανατολικά του Βασιλίσκου, ο De Rheita πίστεψε πως είχε ανακαλύψει την αναπαράσταση του Sudarium Veronicae, του Αγίου Μανδηλίου της Αγίας Βερενίκης. Σχολιάζοντας το γεγονός, ο Τζον Χέρσελ είχε πει ότι «πολλά περίεργα πράγματα έβλεπαν ανάμεσα στα άστρα πριν διαδοθεί η χρήση ισχυρών τηλεσκοπίων». Στον Εξάντα αποδίδονταν από τον Αργκελάντερ 17 αστέρες ορατοί με γυμνό μάτι και από τον Heis 48.

Εξάς (Εξάντας)

Όλες οι παρατηρήσεις έχουν γίνει με τηλεσκόπιο 10” , εκτός αν γίνεται άλλη αναφορά σε τηλεσκόπιο μικρότερης ή μεγαλύτερης διαμέτρου.
Οι κατάλογοι είναι γραμμένοι με το εξής σκεπτικό: Στην αρχή περιλαμβάνουν, επιλεκτικά, κάποια άστρα, που χαρακτηρίζουν τον αστερισμό ή είναι ενδιαφέροντα διπλά ή πολλαπλά. Αυτό γίνεται για να εξοικειωθεί ο παρατηρητής με τον αστερισμό και να ελέγξει τις συντεταγμένες στο τηλεσκόπιό του. Στην συνέχεια περιλαμβάνονται τα λαμπρότερα και διασημότερα αντικείμενα του αστερισμού. Τέλος ακολουθούν τα αμυδρότερα έως πολύ δύσκολα αντικείμενα για μεσαίους μέχρι πολύ έμπειρους παρατηρητές. Στο τέλος του καταλόγου γίνεται αναφορά σε αρκετά αντικείμενα, όχι τόσο διάσημα, αλλά που για τον γράφοντα έχουν και αυτά, μεγάλο ενδιαφέρον.
Να τονιστεί ότι κανείς κατάλογος δεν είναι πλήρης και ότι γίνεται προσπάθεια ν’ ανανεώνονται συνεχώς.
Καλές παρατηρήσεις Δημήτρης Μπαλάσης